Θέσεις για το νομοσχέδιο για την κοινωνική οικονομία Εκπροσώπων οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών

 Σχετικά με το νομοσχέδιο για την κοινωνική οικονομία και επιχειρηματικότητα που επιτέλους προωθείται στην Ελλάδα, θέλω να επισημάνω τα παρακάτω σημεία:

Της Διατσέντας Φουσκαρίνη*

Σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική οι θεσμοθετημένοι πόροι που απευθύνονται  στους φορείς της κοινωνίας πολιτών αποδίδονται και αξιοποιούνται  προς όφελος της τοπικής κοινωνίας μέσω προγραμμάτων κοινωνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας, τα οποία  προγράμματα με θαυμαστό τρόπο κινητοποιούν και τους ενεργούς πολίτες οι οποίοι τα ενισχύουν με εκπληκτικές εθελοντικές δράσεις, εξού και το ισχυρό Εθελοντικό Κίνημα πολλών χωρών της Ευρώπης.

Οι φορείς της κοινωνίας πολιτών, σύλλογοι, σωματεία, οργανισμοί μη κερδοσκοπικοί που  δρουν στην Περιφέρεια αγωνιούν και περιμένουν το εν λόγω νομοσχέδιο για να τους δώσει τη δυνατότητα όπως  σε όλη την Ευρώπη, να δημιουργήσουν κοινωνικές  επιχειρήσεις,  για να καταπολεμήσουν την ανεργία και να δημιουργήσουν κοινωνικό κεφάλαιο που τόσο ανάγκη το έχει η Ελληνική περιφέρεια ελλείψει θεσμών και υποδομών στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας – αλληλεγγύης, του πολιτισμού της προστασίας του περιβάλλοντος. Άλλωστε η δύσκολη πραγματικότητα των οικονομικών των Καλλικρατικών Δήμων, επιτάσσει οι φορείς της κοινωνίας πολιτών να αποτελέσουν  τους αναπτυξιακούς κόμβους και δύναμη προώθησης θεσμών της Συμμετοχικής Δημοκρατίας όπως οραματίζεται και ο Πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου για την τοπική ανάπτυξη και την φυγή από την κρίση.

Όμως σύμφωνα με το άρθρο 1, δυστυχώς αποκλείονται οι καθ’ ύλην    αρμόδιοι που είναι όλοι οι συλλογικοί θεσμοί της κοινωνίας πολιτών, αποκλείονται, οι φορείς που αγωνίζονται καθημερινά στην ελληνική περιφέρεια να δημιουργήσουν και να προβάλλουν τοπικές δραστηριότητες, και να καλύψουν συγχρόνως  το μεγάλο έλλειμμα  της ανυπαρξίας υποστηρικτικών δομών, με την παράλληλη τόνωση της αγοράς!!! Περιμένουμε κυρία υπουργέ ότι θα λάβετε σοβαρά υπόψη σας , ότι στο εν λόγω νομοσχέδιο βγάζετε απέξω την κοινωνία πολιτών, ώστε να λειτουργήσετε τώρα διορθωτικά, για να αποτελέσουν οι σύλλογοι και τα σωματεία τους κυρίαρχους φορείς υλοποίησης της κοινωνικής οικονομίας όπως γίνεται σε όλη την Ευρώπη.

Αν επιθυμούμε για άλλη μια φορά στη Ελλάδα να γίνει κατασπατάληση των πόρων του Ευρωπαϊκού  Κοινωνικού Ταμείου δώστε την ευκαιρία σε διάφορες εταιρίες, μεσάζοντες κερδοσκοπικού χαρακτήρα να παράξουν την «δήθεν κοινωνική επιχειρηματικότητα»

Άλλωστε  είναι γνωστό τις πάσι, ότι στη Ελλάδα σήμερα από την οικονομική κρίση πλήττονται όχι μόνον οι ειδικές κατηγορίες που κατονομάζετε στο νομοσχέδιο, αλλά σχεδόν, όλοι οι έλληνες, οι δε Συνεταιρισμοί οι οποίοι ήταν αναποτελεσματικοί μέχρι τώρα, κατά γενική ομολογία, δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα αποτελέσουν το εφαλτήριο για την προώθηση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και την Τοπική Ανάπτυξη.

Η κοινωνία πολιτών εμπεριέχει τις υγιείς δυνάμεις του τόπου μας  για να δώσουν την ώθηση που χρειαζόμαστε από τη στασιμότητα και υπανάπτυξη.

Η κοινωνία πολιτών δικαιωματικά πρέπει να πάρει τους πόρους που της αναλογούν για να δουλέψει επιτέλους με εργαλεία  και πόρους για την ανάπτυξη της περιφέρειας.

Διατσέντα  Φουσκαρίνη είναι συντονίστρια του Δικτύου Ο.Κ.Π  Ηλείας

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΑΖΟΥΠΗΣ

Ο Νόμος που προωθείτε προωθεί καθαρά τη χρηματοδότηση κερδοσκοπικών επιχειρήσεων, και αφήνει απ’ έξω το σύνολο των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών (ιδρύματα, σωματεία, αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείας). Δίνετε έτσι την ευκαιρία π.χ. σ΄έναν εργολάβο δενδροφυτεύσεων, ή ακόμη και σε μία ΔΕΚΟ, να χρηματοδοτηθεί!!!!
Επειδή βλέπω ότι και στη διαβούλευση συμμετέχουν μόνο επαγγελματικά στελέχη και μάλιστα με επιστημονική γλώσσα διαβούλευσης….., θέλουμε να σας τονίσουμε ότι δεν θα μείνουμε απλοί θεατές, στον κατακερματισμό της προσπάθειας οργάνωσης των Ενεργών Πολιτών.
Επίσης πρέπει να γνωρίζετε ότι η γνήσια έκφραση της Κοινωνίας των Πολιτών βρίσκεται στην περιφέρεια, όπου δραστηροποιούνταιτο σύνολο σχεδόν των ενεργών Πολιτών, γι΄αυτό δεν εξουσιοδοτείστε από κανέναν, να προχωρήσετε μέσω του νομοσχεδίου στη περιθωριοποίηση του πιο υγιούς και ζωντανού κοματιού της Ελληνικής Κοινωνίας…
Ακόμη μία ευκαιρία λοιπόν για μία συμμετοχική δημοκρατία, (την οποία οραματίζετε και ο πρωθυπουργός μας), με το υπό προώθηση νομοσχέδιο, στραγγαλίζετε χωρίς αναστολές και δεν γνωρίζω, εάν θα παρουσιαστούν στο μέλλον άλλες παρ΄’ομοιες ευκαιρίες….

Χρήστος Καραζούπης Πρόεδρος της Εθελοντικής Περιβαλλοντικής Ομάδας Αλμυρού «Εν Δράσει» και του «Δικτύου Συλλόγων – ΜΚΟ Αλμυρού» το οποίο έχει 14 Συλλόγους που δραστηροποιούνται στον Πολιτισμό, στο Περιβάλλον, στη Κοινωνική Οικονομία και Αλληλεγγύη

Το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας για την Κοινωνική Οικονομία

Νίκος Λαγκαδινός*

 

Εκτιμώ ως θετική την πρωτοβουλία του υπουργείου Εργασίας να φέρει προς ψήφιση στη Βουλή το νομοσχέδιο για την θεσμοθέτηση της κοινωνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας. Δεν σχολιάζω το γεγονός της ελαχίστης συμμετοχής στην διαδικτυακή διαβούλευση, αφού ουσιαστικά 2-3 πολίτες συνεισέφεραν με τις απόψεις τους. Αυτό σχετίζεται με την άγνοια των πολλών και την έλλειψη ενημέρωσης. Φαίνεται ότι η κυβέρνηση θεωρεί πως όλοι οι πολίτες της χώρας κοιμούνται και ξυπνάνε μ? έναν υπολογιστή στο χέρι!

Και μόνο το γεγονός της συμμετοχής ελαχίστων «πολιτών», μετρημένων στα δάχτυλα του ενός χεριού, καταστρατηγεί αυτή την ίδια τη μορφή της δημοκρατικής συμμετοχής και υπονομεύει τη διαβούλευση που στο τέλος καταντά να είναι μια παρωδία.

Γιατί πώς είναι δυνατό να γίνεται διαβούλευση όταν δεν ενεργοποιείται η κοινωνία των πολιτών, ο κόσμος της κοινωνικής οικονομίας, για τις ανάγκες του οποίου υποτίθεται ότι θα θεσμοθετήσει η Βουλή; Εξαρχής, το νομοσχέδιο οδηγείται στη Βουλή υπονομευμένο, αφού δεν υπήρξε ουσιαστικός διάλογος. Και θα ήταν αστείο η υπουργός να επικαλεσθεί τα αποτελέσματα της διαδικτυακής διαβούλευσης, στα οποία 3-4 σχόλια ήταν επώνυμα, ενώ τα υπόλοιπα ήσαν ανώνυμα. Ωστόσο θα αντιπαρέλθω το τεχνικό μέρος της υπόθεσης.

Με μια πρώτη εξέταση, θα διαπιστωθεί ότι το προς ψήφιση νομοσχέδιο έχει μια συγκεκριμένη αποστολή: Να παραμεριστούν και να αγνοηθούν οι πραγματικοί συντελεστές της κοινωνικής οικονομίας που είναι οι οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών και φυσικά να ελεγχθούν οι πόροι. Είναι ξεκάθαρο ότι οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις των δύο μεγάλων κομμάτων αυτό που επιδίωκαν ήταν πάντοτε η δημιουργία ισχυρών διαμεσολαβητών και τα αποτελέσματα επίσης ήσαν γνωστά, δηλαδή η οργάνωση και αναπαραγωγή σχέσεων διαφθοράς που ακόμα ταλανίζει την ελληνική κοινωνία.

Το «βαθύ κράτος» των κομμάτων ουδέποτε επέτρεψε την εκτεταμένη εκπροσώπηση. Κι όταν τελικά το σημερινό νομοσχέδιο προβλέπει χρηματοδότηση της κοινωνικής οικονομίας μόνον σε ειδικούς συνεταιρισμούς, αυτό σημαίνει ότι επιβιώνει το πνεύμα της μονομέρειας και της εμμονής στον κομματικό παραγοντισμό.

Το υπουργείο Εργασίας αναλίσκεται σε γενικολογίες. Ίσως ορθά να επιλέγεται ο τύπος του συνεταιρισμού ως νομικής μορφής της κοινωνικής επιχείρησης, αλλά νομίζω ότι αγνοούνται  υφιστάμενες οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών, όπως ιδρύματα, σωματεία, αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες. Μια προσεκτική εξέταση αυτής της νομικής μορφής  επιχειρηματικής δραστηριότητας κοινωνικής οικονομίας θα δημιουργούσε αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητά της.

Το υπουργείο, εσκεμμένα ή όχι, αγνόησε το γεγονός ότι θα μπορούσε να αντλήσει πολλά χρήσιμα στοιχεία από την εμπειρία των οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας. Αλλά δεν το έπραξε. Διότι δεν μπορεί να αγνοηθεί η συνεισφορά της κοινωνίας της οικονομίας στην δημιουργία ενός δικτύου προστασίας της κοινωνίας και ιδίως των ευάλωτων και ευπαθών ομάδων της, ιδιαίτερα σε περιόδους γενικότερης κρίσης.

Δεν θα σταθώ στην κριτική αυτής καθεαυτής της «ιδεολογίας» των οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας, ότι δηλαδή λειτουργώντας μέσα σε καπιταλιστικές συνθήκες, δεν μπορεί παρά να είναι οι κολαούζοι των πρακτικών της οικονομίας του κεφαλαίου. Αλλά μέχρι στιγμής έχουν αποδείξει ότι μπορούν να λειτουργήσουν εκεί όπου λάμπει δια της απουσίας του το κράτος.

Νίκος Λαγκαδινός Δημοσιογράφος, συνονιστής της επιτροπής Πολιτισμού

Του Πανελληνίου Παρατηρίου Ο.Κ.Π

Πράσινη κριτική στο ν/σ Κοινωνικής οικονομίας

ΓΙΑ ΤΟ  ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ
Ανάγνωση και σχόλια στο (υπο διαβούλευση ) Σχέδιο Νόμου για την Κοινωνική Οικονομία
«….Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.), ως Φορέας Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας, είναι αστικός συνεταιρισμός, που διαθέτει εκ του νόμου εμπορική ιδιότητα, μέλη της οποίας μπορούν να είναι είτε φυσικά πρόσωπα, είτε φυσικά πρόσωπα και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου.
Τα μέλη συμμετέχουν σε αυτήν με μια ψήφο, ανεξάρτητα από το ύψος της εισφοράς του κάθε μέλους και ανεξάρτητα από τα μερίδια που αυτό κατέχει.

«Συλλογικός Σκοπός» νοείται η προώθηση των δράσεων συλλογικότητας και η  προστασία των συλλογικών αγαθών μέσω αναπτυξιακών και κοινωνικών πρωτοβουλιών τοπικού, περιφερειακού ή ευρύτερου χαρακτήρα. &ς τέτοιες δράσεις νοούνται ιδίως οι πολιτιστικές, οι περιβαλλοντικές, οι οικολογικές δραστηριότητες, η  ανάδειξη τοπικών προϊόντων, οι παροχές κοινωνικών υπηρεσιών……»
ΣΧΟΛΙΑ
Από  Δημήτρη Παπακωνσταντίνου Γεωπόνο Σύμβουλο.
Μέλος της Ομάδας Γεωργίας των Οικολόγων Πράσινων . (6977 239 066 )     www.askjim.gr
Η ΚοινΣ.ΕΠ  θα είναι με βάση το ν/σ κάτι ανάμεσα σε Α.Σ (7 προσώπων ) και σε μια Α.μ.κ.Ε .  
Δηλαδή θα ισορροπεί  με το   Νομικό Πρόσωπο   της  ΑΜΚΕ  και με την  εμπορική ιδιότητα του Αστικού Συνεταιρισμού   στη δημιουργία   εταιρειών  κοινωνικού σκοπού ως αντίδοτο στην ανεργία  και την κρίση .
Στο Καταστατικό    θα περιγράφεται  από τους δικαιούχους  ο συλλογικός σκοπός  .Το Ετήσιο Πρόγραμμα  δράσεων θα κοινοποιείται και θα αξιολογείται , προκειμένου να  πιστοποιηθεί  ως  φορέας κοινωνικής επιχειρηματικότητας στο Μητρώο.
Με βάση  όλα αυτά θα εγγράφεται   στο Μητρώο Κοινωνικής Οικονομία, το οποίο θα τηρείται στη Γενική Διεύθυνση Εργασίας της Γενικής Γραμματείας του Υπουργείου Εργασίας και  Κοινωνικής Ασφάλισης.
Βλέπουμε  στο ν/σ  μια ατολμία  στις διαδικασίες οριοθέτησης  του κοινωνικού και αλληλέγγυου επιχειρείν  ,ανάμεσα  στην  διαχείριση κοινοτικών πόρων  με διαφάνεια   και  στην δημιουργία εταιρειών  κοινωνικού σκοπού σε  μια αγορά εργασίας  ημι-προστατευμένης   εργασίας   . Προσπαθεί να  οριοθετήσει το κοινωνικό και αλληλέγγυο επιχειρείν  στο πλαίσιο της Στρατηγικής της Λισαβόνας , θέτοντας σε  ένα νομικό πλαίσιο  την  μεταφορά επιχειρηματικών  ιδεών από τον τομέα της οικονομίας .
Όμως το συνεταιρίζεσθαι  είναι ελεύθερο και είναι  συνταγματικά  κατοχυρωμένο , γιατί να  χρειάζεται   άδεια έγκρισης  από το (κρατικό)   ΜΗΤΡΩΟ ; Δεν αφορά  μονάδες  ψυχικής υγείας που κατανοώ την έγκριση εδώ, αλλά  αφορά κατι  πιο ευρύ στο  συλλογικό σκοπό
Αν είμαι ένας Α.Σ  με αντικείμενο την Κοινωνική οικονομία  και με χρηστή διαχείριση των κοινοτικών πόρων,  γιατί να θέλω έγκριση από το ΜΗΤΡΩΟ ; 
Το ΜΗΤΡΩΟ γιατί να είναι στο Υπουργείο Εργασίας (κρατική αρχή ελέγχου ) και γιατί  να μην είναι  μια ανεξάρτητη αρχή ;  γιατί τόσοι  περιορισμοί και ατολμίες ;
Η άδεια θα δίνεται πριν ή μετά την χρηματοδότηση; Οι ΚοισΠΕ  παίρνανε άδεια γιατί ήταν Μονάδες ψυχικής υγείας  (προστατευμένης εργασίας) -τώρα;
Αν μια ΑμκΕ που έχει ένα ευρύ αντικείμενο ,ελεγχθεί αν έχει τα χαρακτηριστικά  της κοινωνικής  συνεταιριστικής επιχείρησης ,προκειμένου να αναλάβει ένα Πρόγραμμα  κοινωνικής οικονομίας ,και εστω ότι έχει τις προυποθέσεις   ως ΚοινΣΕΠ , τι  αλλαγές θα πρέπει  να κάνει για να πιστοποιηθεί σαν φορέας κοινωνικής οικονομίας   συλλογικού σκοπού ;
Όσοι  πιο πολλοί και σφικτοί περιορισμοί τίθενται , τόσο αυτοί  μπορεί  να   γίνουν τροχοπέδη στο μέλλον .
Γιατί   η πραγματική συζήτηση για την κοινωνική οικονομία δεν άνοιξε ακόμη .
Το ν/σ  σαφώς θεσμοθετεί  κάτι νέο  για την ελληνική κοινωνία , σε μια περίοδο που το κοινωνικό κεφάλαιο  παραμένει αδύναμο , η κουλτούρα  αλληλεγγύης είναι ανύπαρκτη και η κρίση απειλεί με κοινωνικό αποκλεισμό όλο και περισσότερες ομάδες. Η κριτική  , στην ατολμία του ν/σ  συνδέεται  με την προσπάθεια  να διαπραγματευτεί το «κοινωνικό»  και  την αυτονόμηση του «οικονομικού» από την κοινωνία .
Όσα είδαμε μέχρι σήμερα  σαν κοινωνική οικονομία ήταν νησίδες  που άλλαζαν μορφή ανάλογα με τους κοινοτικούς πόρους .
Τώρα προσδοκούμε να δούμε στα 5-ετή Προγράμματα  τους Καλλικρατικούς  Δήμους σε νέο ρόλο .
Η κρίση ή θα  διαλύσει τον κοινωνικό ιστό  ή την Τοπική Αυτοδιοίκηση,  αν δεν αναδείξει ένα ευνοϊκό περιβάλλον  για την κοινωνική οικονομία .
Η κοινωνική οικονομία δεν είναι υπόθεση επιστημόνων αλλά ένα διαρκές φόρουμ και μια συλλογική συζήτηση που  διατυπώνει απόψεις γνώμες , διασυνδέει την γνώση και την εμπειρία μας   σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.
Κατακτά και διαχέει γνώσεις  εξειδικευμένες  από πάνω προς τα κάτω και  αντίστροφα  .
Συνδέει την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη   με το Κοινωνικό επιχειρείν  και τη μείωση  των ανισοτήτων .
Προσδοκά από τις Αναπτυξιακές Συμπράξεις  (ΝΠΔΔ-ΟΤΑ-ΝΠΙΔ- ΜΚΟ ) να  επεξεργάζονται τα «Τοπικά Επιχειρησιακά Σχέδια » ανά περιοχή , σε στρατηγική  σχέση  την βιώσιμη ανάπτυξη  με οικολογικούς όρους και όχι περιστασιακά   και σαφώς όχι προσχηματικά  .
Η κοινωνική οικονομία δεν είναι απλά ένας άλλος τρόπος  για να  ενταχθεί κάποιος κόσμος  
Οφείλει να  συνδεθεί με την ένταξη αλλά και  συγχρόνως με κάτι ευρύτερο ,  με μια θεσμική ανατροπή στην εργασία  ,με την αυτονόμηση της οικονομίας από την κοινωνία.
Να  επαναπροσδιορίσουμε   εκ νέου το κοινωνικό μας δικαίωμα να παρεμβαίνουμε ,να  συνδεθεί με την τοπική κοινωνία  σε προσωπική και συλλογική βάση και ν  αναπτύξει ισότιμες και ανταποδοτικές σχέσεις με οικολογικούς όρους .
Η κοινωνική οικονομία  πρέπει να μας δίνει  αυτή την δυνατότητα ,  μιας σημαντικής  ανατροπής .
Να αναδιατάξουμε  εκ νέου τις κοινωνικές σχέσεις .
Να βρούμε το πέρασμα  ,ώστε να  μην  ωθήσουμε  σε μια συντηρητική στροφή την κοινωνία  ,  αλλά και από την άλλη να μην  χαριστούμε  σε  προσχηματικές  μεταρρυθμίσεις και σε πασαλείμματα .
Όλοι όσοι ενδιαφερόμαστε  όχι απλά να περάσει το ν/σ για την κοινωνική οικονομία αλλά και για έναν άλλο  πράσινο λόγο για το Κοινωνικό επιχειρείν ξέρουμε τι θέλουμε  και σε ποιά κατεύθυνση  στοχεύουμε την κριτική  μας επι του ν/σ

dimitris

Μελετητής -Διαχείριση Κοινοτικών προγραμμάτων