Mποϊκοτάζ; Ναι! Πολιτιστικό; Επίσης!

Σας παρουσιάζουμε ένα ενδιαφέρον άρθρο για το μποικοτάζ, και κυρίως για το πολιτιστικό κομμάτι του.

Οι καλλιτέχνες διαδραμάτισαν ρόλο-κλειδί στην απομόνωση του καθεστώτος του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική τη δεκαετία του 1980, όταν οι δυτικές κυβερνήσεις συνέχιζαν ακόμη τις διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις τους, με εγκληματική συνενοχή. Σήμερα πάλι, είναι πολύ νωρίς για να αναμένουμε από τις κυβερνήσεις μας να θέσουν το Ισραήλ σε διεθνή απομόνωση ή ακόμα και στο εδώλιο του κατηγορουμένου! Ομως οι καλλιτέχνες μπορούν και οφείλουν να δείξουν το δρόμο, ακολουθούμενοι από όλους εμάς τους πολίτες, προκειμένου να σταματήσει επιτέλους η καταπίεση του παλαιστινιακού λαού.

Η καμπάνια BDS

Μπροστά στην καμπάνια για Μποϊκοτάζ, Απόσυρση επενδύσεων και Κυρώσεις (Boycott, Desinvestissement et Sanctions) εναντίον του Ισραήλ για να εξαναγκαστεί να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα των Παλαιστινίων, ακόμη και οι υπερασπιστές του Ισραήλ κατάντησαν να ρωτούν: <<Γιατί να μποϊκοτάρεται μόνο το Ισραήλ και όχι και οι άλλες χώρες που επίσης δεν σέβονται το διεθνές δίκαιο;>>. Πέρα από το επιχείρημα της αποτελεσματικότητας, το κύριο σκεπτικό της εν λόγω στρατηγικής (διότι το BDS είναι κυρίως στρατηγική) είναι ότι ανταποκρίνεται στο κάλεσμα για αλληλεγγύη που μας έρχεται από τους ίδιους τους Παλαιστίνιους, από το 2005 [1]. Αυτοί είναι που σήμερα μας ζητούν να εφαρμόσουμε αυτή την καμπάνια και αυτοί την διαμορφώνουν.

Αν το BDS συγκεντρώνει μια αυξανόμενη λαϊκή στήριξη, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η κοινή γνώμη βαρέθηκε πια την <<ειρηνευτική διαδικασία>> που υποσχέθηκαν οι ηγέτες μας και που ποτέ δεν υλοποιήθηκε. Μπροστά στην ανικανότητα, αν όχι στην ενεργή συνεργασία, των δυτικών κυβερνήσεων αναφορικά με τον εποικισμό της Παλαιστίνης, η Καμπάνια BDS [2] είναι μια μη-βίαιη πρωτοβουλία στην οποία μπορούν να συμμετέχουν όλοι οι αλληλέγγυοι στον Παλαιστινιακό λαό, καθένας με τον δικό του τρόπο, ως πολιτικοί ακτιβιστές, καταναλωτές, καθηγητές, καλλιτέχνες, αθλητές κ.λπ. Η δημοτικότητα αυτής της προσέγγισης προκύπτει επίσης ως απόηχος του μποϊκοτάζ ενάντια στο απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής στη δεκαετία του 1980. Η ιστορική επιτυχία εκείνης της καμπάνιας είναι πηγή έμπνευσης για τους
Παλαιστινίους, που ελπίζουν να δούν μια παρόμοια αλληλεγγύη να εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο...

Κριτικές του πολιτιστικού μποϊκοτάζ

Ορισμένοι θα ήθελαν να δουν την καμπάνια BDS να περιορίζεται στα καταναλωτικά αγαθά, και να εξαιρείται η τέχνη και ο πολιτισμός. Ας εξετάσουμε τα επιχειρήματα υπέρ αυτής της θέσης, που είναι συχνά τα ίδια στους πολιτιστικούς και πανεπιστημιακούς χώρους. Απορρέουν από κάποιες προκαταλήψεις που συχνά διαψεύδονται από γεγονότα εύκολα επαληθεύσιμα: η πρώτη είναι ότι αυτού του είδους το μποϊκοτάζ θα μας αποκόψει από Ισραηλινούς καλλιτέχνες και επιστήμονες, που αποτελούν όμως το πιο προοδευτικό κομμάτι της κοινωνίας τους. Το κάλεσμα για μποϊκοτάζ, όπως ορίζεται από τους Παλαιστινίους, αφορά μόνο τους θεσμούς του ισραηλινού κράτους και όχι τα άτομα. Η καμπάνια BDS δεν εμποδίζει επομένως τις συναντήσεις με ισραηλινούς καλλιτέχνες, ειδικά όταν είναι προοδευτικοί, προκειμένου να προωθηθούν οι κοινές μας υποθέσεις. Ωστόσο, σε αντίθεση με τα στερεότυπα, αυτοί οι ισραηλινοί προοδευτικοί καλλιτέχνες, πανεπιστημιακοί και διανοούμενοι είναι πολύ λίγοι και εξοστρακισμένοι από τους συνάδελφούς τους οι οποίοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία, έχουν ενσωματωθεί στις κυβερνητικές πολιτικές της κατοχής, του εποικισμού και των διακρίσεων. Ενώ αντίθετα, κάποιοι μπορεί να περιμένουν από τους διανοούμενους, όπως και στον αγώνα κατά του απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής, να είναι στην πρώτη γραμμή της ανθρώπινης και πολιτικής συνειδητοποίησης της παλαιστινιακής οδύνης. Στην περίπτωση αυτή, η διεθνής καμπάνια πίεσης θα πρέπει να επικεντρωθεί κατά κύριο λόγο στους ισραηλινούς καλλιτέχνες και πανεπιστημιακούς, παρά να τους αφήσουν στους χρυσελεφάντινους πύργους τους.

Μια άλλη προκατάληψη που ξεφεύγει από τα πλαίσια του Μεσανατολικού, ισχυρίζεται ότι δεν μπορούμε να αναμειγνύουμε την Τέχνη με την πολιτική. Αλήθεια; Οι ισραηλινοί καλλιτέχνες δεν είναι επίσης ισραηλινοί πολίτες; Η τέχνη τους δεν επιρρεάζεται από τη γεωπολιτική και ανθρώπινη κατάσταση στην οποία ζουν; Και αν αυτό δεν συμβαίνει, ο εποικισμός δεν τους παρέχει μια πολυτέλεια, η οποία όμως απαγορεύεται στους παλαιστίνιους καλλιτέχνες; Εάν δεν μπορούμε να αναμειγνύουμε την τέχνη με την πολιτική, τότε γιατί οι παλαιστίνιοι καλλιτέχνες υφίστανται διακρίσεις, ως Παλαιστίνιοι, αλλά και ως καλλιτέχνες, έχοντας μικρότερη πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις για την δημιουργία και διανομή των έργων τους; Ο πολιτισμός είναι τόσο πολιτικός ώστε καλλιτέχνες και διανοούμενοι όπως ο Ghassan Kanafani ή ο Naji Al Ali να δολοφονηθούν από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες, και η Annemarie Jacir, ο Cat Stevens και ο Noam Chomsky να στερηθούν το δικαίωμα εισόδου στο Ισραήλ.

Ο πολιτισμός ως όπλο πολέμου

Η τέχνη είναι τόσο πολιτική ώστε το κράτος του Ισραήλ την χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο προσπαθώντας να λουστράρει τα εμβλήματά του που έχουν αμαυρωθεί από το αίμα των 1.400 κάτοικων της Γάζας που σφαγιάστηκαν το 2009 ή των 9 Τούρκων που δολοφονήθηκαν το 2010. Χρηματοδοτεί πληθώρα από φεστιβάλ ισραηλινής λογοτεχνίας, εκδηλώσεις για την επέτειο του Τελ-Αβίβ, περιοδείες εθνικών χορευτικών συγκροτημάτων, κ.λπ. Αυτή η καμπάνια του μάρκετινγκ συνίσταται στο να ρίχνει πολιτιστική στάχτη στα μάτια του κοινού, για να αποσπάσει μια εικόνα θετική, καλλιεργημένη, σύγχρονη, κατά κάποιο τρόπο <<κανονική>>... Αν όμως το Ισραήλ θέλει να αντιμετωπίζεται σαν ένα <<κανονικό>> Κράτος, πρέπει να παραιτηθεί από την ατιμωρησία που απολαμβάνει σήμερα. Όσο αυτό δεν συμβαίνει, θα είναι
δακτυλοδεικτούμενο, και κανένα φεστιβάλ δεν θα αλλάξει τίποτα.

Εφαρμογή του πολιτιστικού μποϊκοτάζ

Το παλαιστινιακό κάλεσμα ορίζει πολύ καλά το πλαίσιο μέσα στο οποίο πρέπει να εφαρμοστεί το πολιτιστικό μποϊκοτάζ εναντίον του ισραηλινού Κράτους. Επειδή πρόκειται για ένα θεσμικό μποϊκοτάζ, οι Παλαιστίνιοι δεν μας ζητούν να μποϊκοτάρουμε άτομα ή ομάδες καλλιτεχνών λόγω της ισραηλινής τους εθνικότητας. Προς το παρόν, λοιπόν, είναι ένα "ήπιο" μποϊκοτάζ, σε αντίθεση με το μποϊκοτάζ της Νοτίου Αφρικής που επεκτεινόταν εξίσου και στους καλλιτέχνες, ατομικά. Δεύτερον, το μποϊκοτάζ δεν ισχύει για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις έξω από το Ισραήλ εκτός κι αν χρηματοδοτούνται ή υποστηρίζονται από κάποια ισραηλινή κυβερνητική υπηρεσία (υπουργείο, πρεσβεία, προξενείο...), ή κάποιον φανερά σιωνιστικό οργανισμό (το Εβραϊκό Εθνικό Ταμείο, ή KKL, για  παράδειγμα).

Οι καλλιτέχνες

Σε ατομικό επίπεδο, ένας καλλιτέχνης μπορεί απλά να αρνηθεί να εμφανιστεί στο Ισραήλ, όμως το μποϊκοτάζ αποκτά το πλήρες νόημά του στο συλλογικό επίπεδο: όταν αυτή η απόφαση δημοσιοποιείται και συνοδεύεται κι από άλλες παρόμοιες πρωτοβουλίες. Από την περίοδο των βομβαρδισμών στη Γάζα, το κίνημα αυτό έχει αποκτήσει σημαντικές διαστάσεις και δεν περνά βδομάδα χωρίς να μάθουμε ότι κάποιος κορυφαίος καλλιτέχνης ακύρωσε το προγραμματισμένο ταξίδι του στο Ισραήλ, βρίσκοντας ενίοτε την ευκαιρία να γράψει πραγματικές μπροσούρες καταγγέλλοντας τις συνθήκες υπό τις οποίες ζουν οι Παλαιστίνιοι. Κάπως έτσι τη χρονιά του 2010, οι ηθοποιοί Meg Ryan και Dustin Hoffman, ο σκηνοθέτης Mike Leigh [3], οι συγγραφείς Henning Mankell, Iain Banks [4] και η Alice Walker [5], οι μουσικοί Carlos Santana, Devendra Banhart [6], ο Tommy Sands, ο Elvis Costello [7], ο Gil Scott-Heron, η Annie Lennox [8] και τα συγκροτήματα The Klaxons, Gorillaz, The Pixies, Leftfield, Faithless [9], Tindersticks και οι Massive Attack [10] αρνήθηκαν να επισκεφθούν το Ισραήλ!

Περισσότεροι από 500 καλλιτέχνες του Μόντρεαλ [11] που συνενώθηκαν στην αρχική οργάνωση <<Καλλιτέχνες κατά του απαρτχάιντ>>, πάνω από 150 καλλιτέχνες της Ιρλανδίας [12] και μια εκατοντάδα νορβηγοί διανοούμενοι [13] δεσμεύτηκαν επίσης εγγράφως να μποϊκοτάρουν το Ισραήλ. Ενώνουν έτσι τις φωνές τους με κινηματογραφιστές (Ken Loach, Jean-Luc Godard...), μουσικούς (Roger Waters, Brian Eno, Gilles Vigneault, Lhasa...), ή με συγγραφείς απ' όλες τις χώρες (τον Ουρουγουανό Eduardo Galeano, την Ινδή Arundhati Roy, τον Νότιο-Αφρικανό Andre Brink, την Καναδή Naomi Klein, τον Βραζιλιάνο Augusto Boal, τον Ιταλό Vincenzo Consolo, τον Αγγλο John Berge, τους Αμερικάνους Adrienne Rich, Sarah Schulman και Judith Butler...).

Οι πολίτες

Όσον αφορά τις εκδηλώσεις που εκτυλίσσονται στο Ισραήλ, οι ακτιβιστές ή οι πολίτες μπορούν να προσπαθήσουν να πείσουν τους καλλιτέχνες της χώρας τους να μην συμμετέχουν και, ει δυνατόν, να δημοσιοποιούν την απόφασή τους. Στην περίπτωση του Leonard Cohen, το πλήθος των επιστολών που στάλθηκαν δεν πέτυχαν να τον κάνουν να ακυρώσει το ταξίδι του στο Ισραήλ το 2009, έπεισαν όμως τη Διεθνή Αμνηστία που αρχικά είχε προγραμματίσει να στηρίξει τις συναυλίες, να αποχωρήσει από αυτήν την ψευδο-ανθρωπιστική και έμμεσα φιλο-κυβερνητική φάρσα [14].

Όσον αφορά τα γεγονότα που εκτυλίσσονται στον υπόλοιπο κόσμο, το μποϊκοτάζ πρέπει να επιτεθεί στην Ισραηλινή στρατηγική που επιχειρεί να βελτιώσει τό διεθνές κύρος της (<>). Ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ θα βοηθήσει να ξεχαστούν οι σφαγές και ο αποκλεισμός της Γάζας; Μια έκθεση ζωγραφικής θα ξεπλύνει τη δολοφονική εφόρμηση στο Στόλο της Ελευθερίας; Η απόφαση συμμετοχής ή μη συμμετοχής σε αυτές τις πολιτιστικές εκδηλώσεις εμφορείται πλέον από πολιτικό νόημα, διότι ταυτοποιείται ως υποστήριξη ή ως καταγγελία του Κράτους του Ισραήλ και της καταπιεστικής πολιτικής του. Ατομικά, ο υπεύθυνος θεατής θα αρνηθεί επομένως να συνεργαστεί! Συλλογικά, ο υπεύθυνος πολίτης θα επιχειρήσει να διευρύνει την υποστήριξη στην καμπάνια του μποϊκοτάζ, υποστηρίζοντας τη θέση του, δηλαδή δημοσιεύοντάς την. Ο στόχος της καμπάνιας BDS δεν είναι επίσης να ξαναπάρουμε το λόγο στα μέσα ενημέρωσης; Να μιλήσουμε για την Παλαιστίνη και, το πιο σημαντικό, να μιλήσουμε με τους δικούς μας όρους;

Μποϊκοτάζ από τα μέσα [15]

Αν κάποιοι στη Γαλλία θεωρούν ότι το μποϊκοτάζ θα έπρεπε να περιορίζεται στα καταναλωτικά προϊόντα και να μην επεκτείνεται στην τέχνη, την εκπαίδευση και τον πολιτισμό, στο Ισραήλ παραδόξως, συμβαίνει το αντίθετο. Μολονότι μόνο μια μικρή ομάδα Ισραηλινών πείσθηκε από το οικονομικό μποϊκοτάζ, ένας πολύ ευρύτερος συνασπισμός, από 150 ισραηλινές προσωπικότητες, πανεπιστημιακούς, συγγραφείς, καλλιτέχνες και ηθοποιούς υπέγραψαν το περασμένο καλοκαίρι αίτημα για μποϊκοτάζ των πολιτιστικών και πανεπιστημιακών εκδηλώσεων στους εποικισμούς των κατεχόμενων εδαφών του 1967 [16]. Δίπλα σε διανοούμενους που είναι γνωστοί για τη στράτευσή τους ενάντια στην κατοχή, όπως ο Niv  Gordon, ο Gideon Levy ή ο Shlomo Sand, βρίσκουμε προσωπικότητες γενικά πιο διακριτικές όπως ο ιστορικός Zeev Sternhell ή οι διάσημοι συγγραφείς David Grossman, A.B. Yehoshua και Amos Oz. Αν και είχαν επικριθεί σκληρά από την ισραηλινή κυβέρνηση, αυτές οι ισραηλινές  προσωπικότητες έλαβαν επιστολή υποστήριξης από 150 άλλους καλλιτέχνες [17], κυρίως αμερικάνους και άγγλους, μεταξύ των οποίων η Vanessa Redgrave, η Cynthia Nixon και ο Tony Kushner. Πέρα απ' αυτό το πρόσφατο αναπάντεχο γεγονός, οι Παλαιστίνιοι καλούν τους  προοδευτικούς ισραηλινούς καλλιτέχνες να μη συμμετέχουν σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, φεστιβάλ ή εκθέσεις που χρηματοδοτούνται από την ισραηλινή κυβέρνηση. Μερικοί, όπως ο σκηνοθέτης Eyal Sivan, ο μουσικός Gilad Atzmon, η εκδότης Yael Lerer ή ο συγγραφέας Aharon Shabtai, συμμορφώνονται με αυτήν την ηθική δέσμευση.

Παρόλο που καταγγέλουμε τις διακρίσεις που υφίστανται οι Παλαιστίνιοι και, ιδιαίτερα, οι Παλαιστίνιοι καλλιτέχνες, καθήκον μας είναι επίσης να αγωνιστούμε ενάντια σε αυτήν την διάκριση. Διότι η ισραηλινή πολιτική, πέρα από την απλή οικονομική ευνοιοκρατία, επιχειρεί  να σβήσει την Παλαιστινιακή αντίσταση αρνούμενη τον πολιτισμό της. Σε ένα περιβάλλον αποικιακής κατοχής, η σύγχρονη Παλαιστινιακή τέχνη επιρρεάζεται εξαιρετικά από την πολιτική κατάσταση. Η Παλαιστινιακή τέχνη είναι πολιτική, και πώς θα μπορούσε να είναι κάτι άλλο; Η ποίηση του Μαχμούντ Νταρουίς είναι πολιτική, τα κείμενα του Edward Said ή του Ghassan Kanafani είναι πολιτικά, τα εικαστικά της Emily Jacir είναι πολιτικά, οι ταινίες του Michel Khleifi είναι πολιτικές, κ.λπ. Μέσα στην τέχνη αυτών των γυναικών και των ανδρών, υπάρχει η ιστορία, η ζωή, οι διεκδικήσεις και τα δεινά των Παλαιστινίων που μαθαίνουμε να γνωρίζουμε καλύτερα. Μέσω της <<κλασικής>> μουσικής του Rim Banna, του Trio Joubran ή της Kamilya Jubran, καθώς επίσης και μέσω της ραπ των DAM, των Ramallah Underground ή της Shadia Mansour, υπάρχει ένας ζωντανός πολιτισμός που εκφράζεται και προσπαθεί να μας μεταδώσει μιαν αλήθεια που δεν διαβάζουμε στις εφημερίδες. Πέρα από το μποϊκοτάζ των ισραηλινών πολιτιστικών θεσμών, είναι σημαντικό επίσης να ακούσουμε ό,τι έχουν να μας πουν οι παλαιστίνιοι καλλιτέχνες...

Συμπέρασμα

Θυμίζουμε ότι το διεθνές δίκαιο απαιτεί από το ισραηλινό Κράτος να βάλει τέλος στην ισραηλινή κατοχή των αραβικών εδαφών και στον αποκλεισμό της Γάζας, να κατεδαφίσει το διαχωριστικό Τοίχος, να σταματήσει κάθε διάκριση λόγω εθνικής ή θρησκευτικής καταγωγής και να σεβαστεί το δικαίωμα επιστροφής των παλαιστινίων προσφύγων στα χωριά τους.

Θα επιθυμούσαμε <<αμφότερα τα μέρη>> να διαπραγματευτούν μια δίκαιη ειρήνη, αλλά η ιστορία δείχνει ότι ο δυνάστης ποτέ δεν υποχωρεί με καλή πίστη στις διεκδικήσεις, ακόμη και νόμιμες, του υποτελή. Για να σταματήσει ο εποικιστής να εποικίζει, πρέπει το κόστος του εποικισμού να είναι ψηλότερο απ' ό,τι θα του αποφέρει. Αυτή η <<τιμή>> σήμερα δεν μετριέται με ανθρώπινες ζωές, ούτε με το χρώμα του χρήματος. Η τιμή που προσπαθούμε να πληρώσει το Κράτος του Ισραήλ είναι η φήμη του, δείχνοντάς το με το δάχτυλο. Η πίεση που ασκείται γενικά με το μποϊκοτάζ, και ειδικότερα με το πολιτιστικό μποϊκοτάζ, δεν έχει στόχο να καταστρέψει τους Ισραηλινούς, ούτε  να τους απαγορέψει κάθε πρόσβαση στον πολιτισμό, προορίζεται μόνο να αποκαταστήσει την δικαιοσύνη. Η καμπάνια BDS θα σταματήσει όταν το Ισραήλ θα σεβαστεί, τουλάχιστον, τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και του Διεθνούς Δικαστηρίου.

Οι καλλιτέχνες διαδραμάτισαν ρόλο-κλειδί στην απομόνωση του καθεστώτος του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική τη δεκαετία του 1980, όταν οι δυτικές κυβερνήσεις συνέχιζαν ακόμη τις διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις τους, με εγκληματική συνενοχή. Σήμερα πάλι, είναι πολύ νωρίς για να αναμένουμε από τις κυβερνήσεις μας να θέσουν το Ισραήλ σε διεθνή απομόνωση ή ακόμα και στο εδώλιο του κατηγορουμένου! Ομως οι καλλιτέχνες μπορούν και οφείλουν να δείξουν το δρόμο, ακολουθούμενοι από όλους εμάς τους πολίτες, προκειμένου να σταματήσει επιτέλους η καταπίεση του παλαιστινιακού λαού.
__________________

[1] Κάλεσμα των Παλαιστίνιων για BDS ενάντια στο Ισραήλ:
http://bdsmovement.net/?q=node/52#French

[2] Γαλλική ιστοσελίδα της διεθνούς καμπάνιας BDS:
http://www.bdsfrance.org/

[3] Δήλωση του Mike Leigh:
http://artsbeat.blogs.nytimes.com/2010/10/18/war-of-words-after-mike-leigh-cancels-israeli-trip/?ref=movies

[4] Δήλωση του Iain Banks:
http://www.guardian.co.uk/world/2010/jun/03/boycott-israel-iain-banks

[5] Δήλωση της Alice Walker:
http://electronicintifada.net/v2/article11319.shtml

[6] Δηλώσεις των Devendra Banhart και Tommy Sands:
http://english.pnn.ps/index.php?option=com_content&task=view&id=8365&Itemid=56

[7] Δήλωση του Elvis Costello:
http://www.elviscostello.com/news/it-is-after-considerable-contemplation/44

[8] Δήλωση της Annie Lennox:
http://www.haaretz.com/culture/annie-lennox-i-have-no-interest-in-going-to-israel-1.318380?localLinksEnabled=false

[9] Δήλωση του Maxi Jazz, των Faithless:
http://www.maxijazz.co.uk/Welcome.htm

[10] Δήλωση του Robert Del Naja, των Massive Attack:
http://www.newstatesman.com/music/2010/09/israel-interview-boycott-naja

[11] 500 καλλιτέχνες του Μόντρεαλ κατά του ισραηλινού απαρτχάιντ:
http://www.tadamon.ca/post/5824

[12] 150 ιρλανδοί καλλιτέχνες συστρατεύονται στο μποϊκοτάζ του Ισραήλ:
http://www.ipsc.ie/pledge/

[13] 100 νορβηγοί διανοούμενοι:
http://akulbi.net/

[14] Δήλωση της Διεθνούς Αμνηστίας για την περιοδεία του Leonard Cohen:
http://www.france-palestine.org/article12450.html

[15] Ισραηλινή ιστοσελίδα της καμπάνιας του μποϊκοτάζ:
http://boycottisrael.info/

[16] 150 Ισραηλινοί καλλιτέχνες μποϊκοτάρουν τους ισραηλινούς εποικισμούς:
http://www.haaretz.com/print-edition/news/150-academics-artists-back-actors-boycott-of-settlement-arts-center-1.311149

[17] 150 αμερικάνοι και άγγλοι καλλιτέχνες στηρίζουν τους 150 ισραηλινούς καλλιτέχνες:
http://jvp.org/campaigns/making-history-support-israeli-artists-who-say-no-normalizing-settlements-4

Ημερομηνία: 14/01/2011 04:02
DROR

Πηγή: http://www.contretemps.eu/interventions/boycott-oui-culturel-aussi